Behandelingen voor gokverslavingen stijgen in Nederland

Gokken is voor veruit de grootste groep spelers een leuke ontspannende bezigheid met als bijkomstig voordeel dat je er op een goede dag wat geld mee kan winnen. Voor een kleine groep spelers is een bezoek aan een online casino geen ontspannende bezigheid meer, maar een dwangmatige poging om geld te winnen en prikkels te bevredigen.

Huidige cijfers en demografische gegevens

Het geven van exacte cijfers over het aantal gokverslaafden in Nederland is lastig. Er is namelijk een grote groep verslaafden die niet in beeld zijn. Deze groep gokkers speelt bij illegale casino’s waar speelgedrag niet gemonitord wordt. Daardoor wordt er bij deze spelers niet ingegrepen bij problematisch gokgedrag. De motivatie om te stoppen met gokken moet echt vanuit deze mensen zelf komen en dat blijkt in de praktijk heel erg lastig te zijn.

Van de mensen die zelf hulp zoeken om hun gokverslaving onder controle te krijgen, is duidelijk te zien dat dit aantal toeneemt sinds online gokken in Nederland legaal geworden is. In 2022 werden er 1.950 personen behandeld voor gokverslaving, blijkt uit cijfers van Trimbos Instituut. In 2023 ging het al over bijna 2.500 personen.

Veruit de meeste spelers die behandeld worden voor gokverslaving is man. Het gaat hier inmiddels om - gebaseerd op de cijfers van 2023 - om 88% van de hulpzoekenden. Opvallend is verder dat 17% van de personen die hulp zoekt heeft jonger is dan 25 jaar.

Een lastige leeftijd

Jongvolwassenen gokken in verhouding vaker en met hogere inzetten dan andere groepen spelers. Ondanks dat bonussen voor spelers tussen 18 en 24 jaar niet beschikbaar zijn, zetten zij meer in op kansspelen. Staatssecretaris Teun Struycken (NSC) is dan ook voornemens om extra maatregelen te nemen om jonge spelers beter te beschermen. De bewindsman vindt dat je jongeren ,,een lastige leeftijd” hebben, als het gaat om verantwoordelijk omgaan met online gokken.

Struycken wil de minimale leeftijd waarop deelgenomen kan worden aan de meest risicovolle kansspelen verhogen van 18 jaar naar 21 jaar. Het is een van de maatregelen die de staatssecretaris onlangs aankondigde die genomen gaat worden om spelers beter te beschermen.

Een verontrustende trend: oorzaken van de stijgende gokverslavingen

Aan het stijgend aantal mensen met een gokverslaving is een aantal oorzaken te koppelen. Er liggen een aantal technologische, maar ook maatschappelijke oorzaken aan ten grondslag. We kunnen er niet omheen om als eerste oorzaak de legalisering van het online gokken te benoemen. Er zijn simpelweg meer Nederlanders gaan gokken. Daartoe behoort ook een groep die dat beter niet had kunnen doen.

Het enige voordeel dat deze spelers hebben, is dat zij spelen bij legale aanbieders met een zorgplicht. Hoewel deze volgens alle betrokkenen nog beter kan worden nageleefd, wordt afwijkend en alarmerend spelgedrag wel gemonitord en kunnen casino’s een interventie plegen als zij dit nodig achten.

Door de legalisering van het online gokken is inzetten voortdurend beschikbaar. Casino’s bieden grote bonussen aan en met reclame- en marketingtechnieken wordt de speler steeds verleid om opnieuw in te loggen en opnieuw te spelen.

Maatschappelijke oorzaken

Dat een steeds groter wordende groep spelers daar gevoelig voor is, heeft ook met maatschappelijke oorzaken te maken. De maatschappij wordt steeds individualistischer. De sociale cohesie ontbreekt en in plaats van een gesprek in de openbare ruimte, duikt iedereen zijn of haar eigen belevingswereld op de smartphone in.

In de huidige maatschappij wordt een individu ook steeds meer op prestaties afgerekend. Dat zorgt voor een heel hoge druk om maar te blijven presteren. Om stress te kanaliseren, is de smartphone en het daarop beschikbare online casino een escape.

Welke behandelingen zijn beschikbaar voor gokverslaving

Gokverslaving krijgt een steeds bredere maatschappelijke erkenning als mentale ziekte. Er wordt in de behandeling steeds meer ruimte gemaakt voor nevenschade zoals sociale en financiële consequenties van (veel) te veel gokken.

Mensen die kampen met symptomen van gokverslaving kunnen op een aantal manieren hulp zoeken. Wanneer zij zich met hun verhaal melden bij de huisarts, worden zij hoogstwaarschijnlijk doorverwezen naar een specialistische hulpverlener. Een van de behandelingen die beschikbaar is voor gokverslaving is CGT. Dit staat voor Cognitieve Gedragstherapie. Deze therapie richt zich op het herkennen en veranderen van de gedachten en de gedragingen die leiden tot gokken. De therapeut werkt samen met de cliënt om de onderliggende oorzaken van de verslaving te identificeren Men werkt gezamenlijk aan manieren om de impuls om te gokken te weerstaan. CGT heeft bewezen effectief te zijn voor mensen met een gokverslaving.

Als iemand liever niet wil dat zijn omgeving of de huisarts weet heeft van zijn of haar verslaving, dan kan er zelf contact opgenomen worden met hulpinstanties. In Nederland is het bekendste voorbeeld het Loket Kansspel. Spelers die zich hier met verslavingsproblematiek melden, worden doorverwezen naar professionele hulpverleners of zelfhulpgroepen zoals AGOG. Zelfhulpgroepen bieden een veilige omgeving waar mensen hun problemen kunnen bespreken zonder angst voor oordeel.

Wat kunnen naasten doen om te helpen?

Als je het vermoeden hebt dat een geliefde kampt met een gokverslaving kun je deze persoon helpen door je zorgen uit te spreken. Als naaste van een gokverslaafde kom je in een heftige achtbaan van emoties terecht. Er wordt tegen je gelogen, je kunt geconfronteerd worden met financiële problemen en er ontstaan vertrouwensproblemen.

Signalen om op te letten bij gokverslaving zijn onder andere dat je als partner/naaste geen inzicht meer in de financiën krijgt, dat de partner nogal afwezig lijkt, altijd met geld bezig is en snel geïrriteerd is. Het is hierbij belangrijk om rustig met elkaar in gesprek te gaan waarbij je duidelijke grenzen stelt en concreet wordt in het maken van afspraken. Het is ook mogelijk om met je partner/naaste te bespreken dat het tijd wordt dat hij of zij zichzelf inschrijft in het CRUKS en zichzelf zo beschermt tegen online gokken.

Preventie en toekomstperspectief

Er is de Nederlandse overheid als wetgever veel aan gelegen om het legale kansspel aanbod zo veilig mogelijk te maken voor spelers. Na de invoering van de Wet Kansspelen op afstand in 2021 zijn er al diverse maatregelen genomen om veilig en verantwoord spelen beter te verankeren in de wetgeving.

Een aantal maatregelen die de overheid de komende periode gaat nemen zijn het verder omschrijven wat de zorgplicht van online casino’s precies behelst. Er zullen daarnaast nieuwe beperkingen op het gebied van casino reclame gaan gelden.

De meest in het oog springende maatregel die het kabinet-Schoof gaat nemen, is het invoeren van een overkoepelende speellimiet. Waar spelers nu nog een netto bedrag van € 700 per casino - € 350 voor jongvolwassenen - kunnen storten, gaat er in de toekomst één budget voor elk casino waar een speler een account heeft gelden. Dit limiet kan verhoogd worden, maar omdat te kunnen doen dient de speler een draagkrachttoets af te leggen. Daarbij wordt eerst bepaald of een speler het voorgestelde bedrag om mee te gokken wel kan missen.