Nieuw jaar, nieuwe discussie: Debat over reclame tijdens sportwedstrijden laait op

Waarom laait het debat weer op in 2025?

Toen in 2021 de wet Kansspelen op afstand (Koa) in werking trad was het doel om hiermee gokken meer onder controle te krijgen. Er werden meteen regels ingesteld voor reclames. Zo mocht op dat moment reclame niet gericht zijn op jongeren. Al snel werd duidelijk dat die regels in de toekomst aangescherpt zouden worden.

De regels werden naderhand al eens verscherpt, maar vanaf 1 juli 2025 zal nog minder mogelijk zijn. Vanaf die datum is zowel ongerichte gokreclame als het sponsoren van sportclubs verboden. Het doel van de ban is om mensen niet nog meer aan te moedigen om te gokken.

De overheid is heel stellig, maar hoe zit het met de gevolgen voor de belanghebbenden? Heel veel sportclubs en evenementen zijn afhankelijk van sponsoring. Online casino´s en sportsbooks zagen hierin een goede manier om hun bedrijf te promoten. Als je kijkt naar grote voetbalclubs in de Eredivisie dan zijn er achttien die een gokbedrijf als sponsor hebben.

Zowel sportsbooks en online casino's als sportclubs zullen door deze wetswijziging in de problemen komen. Sportclubs moeten nieuwe inkomstenbronnen vinden en de gokbedrijven zullen minder spelers aantrekken.

De invloed van reclames op kijkervaring en fanbeleving

Niet iedereen zal het zich beseffen, maar reclame heeft zonder meer invloed op hoe mensen sport beleven. Wie al jaren gewend is aan een bepaald gokbedrijf als sponsor van je favoriete club raakt daar toch een beetje aan gewend. Vroeger was er de Toto-Divisie een naam waar mensen aan gewend waren. De naam Keuken Kampioen Divisie was dan ook even wennen.

Uiteraard zijn er ook voorstanders van een reclame ban. Ook al vinden supporters het niet zo leuk, sportclubs zullen er alles aan doen om de lege plekken weer in te vullen. De kans op minder reclame tijdens sportwedstrijden is dus niet zo groot.

De complexe relatie tussen sportbonden en sponsors

Sportbonden hebben sponsors nodig, anders kunnen ze niet bestaan. Toch is de relatie altijd complex geweest. Als sportbond moet je je sponsors zorgvuldig kiezen. Bedrijven met een slechte reputatie wil je niet op een sportshirt afdrukken. Maar welke bedrijven zijn wel en niet verantwoord om als sponsor te kiezen?

Hoe zit het met bedrijven die voor de productie mensen inzetten uit ontwikkelingslanden? Hoe zit het met vervuilende bedrijven? En moet gokken eigenlijk wel gepromoot worden? Op die laatste vraag is nu een antwoord gekomen vanuit de overheid. Ongerichte gokreclames en sponsoring mogen niet meer.

Dan rijst de volgende vraag, wat voor effect heeft dit verbod. Als sportbonden en sportclubs geen andere sponsors weten te vinden zullen er twee dingen gebeuren. Of er moeten sportwedstrijden verdwijnen vanwege bezuinigingen, of de kosten gaan omhoog. Als sportfan moet je in de toekomst dan nog meer neerleggen om een wedstrijd bij te wonen. Ook de kosten voor kijken van sport op tv zullen omhoog gaan. De tijden dat je gratis sport kon kijken op de publieke zender zijn al jaren voorbij, maar de kosten zullen hierdoor nog verder omhoog gaan.

Waar ligt de verantwoordelijkheid?

De nieuwe regels gaan in op 1 juli 2025. Dat geeft zowel de sportclubs als online casino´s en wedkantoren nog een paar maanden om aan de overgang te werken. In dit geval heeft de overheid de verantwoordelijkheid op zich genomen om mensen minder in contact te brengen met gokbedrijven.

Het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) houdt cijfers bij met betrekking tot mensen die niet verantwoord gokken. Volgens de cijfers neemt het aantal mensen dat problemen ervaart sinds 2023 toe. Dat is een van de redenen dat de overheid meer wil doen om te voorkomen dat mensen meer gaan gokken. Ze hebben het gevoel dat online casino´s en wedkantoren niet voldoende verantwoordelijkheid nemen.

De verantwoordelijkheid van kansspelaanbieders

Op papier zijn kansspelaanbieders wel degelijk verantwoordelijk voor het voorkomen van risicovol speelgedrag. Hiervoor moeten online kansspelaanbieders aan verschillende eisen voldoen.

• Aanmelding Cruks - Online kansspelaanbieders moeten aangesloten zijn bij Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (Cruks). Spelers die hierin staan mogen niet spelen in een online casino of inzetten op sportwedstrijden. Als spelers niet verantwoord kunnen spelen kunnen ze hier aangemeld worden voor een gokstop. Spelers moeten geïnformeerd worden over het bestaan van Cruks en de mogelijkheid om zichzelf een gokstop op te leggen.

• Registratieplicht - Online kansspelaanbieders moeten weten wie hun klanten zijn en hun speelgedrag in de gaten houden.

• Registreren interventies - Contact met spelers over hun speelgedrag moet men vastleggen.

• Preventiebeleid - Online kansspelaanbieders moeten een preventiebeleid opstellen. Hieronder valt ook het scholen van medewerkers om risicovol speelgedrag te ontdekken.

Met betrekking tot sponsoring en reclame werden eerder wel eisen gesteld, maar die waren nooit zo streng als nu. Voorheen mocht men geen reclame maken met bekende Nederlanders en reclame maken gericht op jongeren. Dat is nu nog strikter geworden omdat kansspelaanbieders hier uit zichzelf nog niet genoeg aan deden. Dat is uit commercieel oogpunt ook wel begrijpelijk. Het in de ban doen van sponsoring en reclame bij sportwedstrijden zorgt dat gokbedrijven minder zichtbaar zullen worden en zal ze spelers kosten.

De verantwoordelijkheid van sportclubs en sportbonden

Vanuit het standpunt van sportclubs en sportbonden is het begrijpelijk dat ook zij niet zitten te springen om een ban. Maar zouden ze meer verantwoordelijkheid moeten dragen? Als je het vanuit een ethisch standpunt bekijkt, zou je kunnen redeneren dat ook zij een rol moeten vervullen bij de preventie van risicovol gokgedrag. Door een kansspelaanbieder als sponsor te hebben laat je als bedrijf zien dat je achter een onderneming staat.

Toch is er ook iets te zeggen voor de eigen verantwoordelijkheid van mensen. Het tonen van een bedrijf wil nog niet zeggen dat je er opeens excessief gebruik van moet gaan maken. Verantwoord gokken moet ook deels verantwoordelijkheid zijn van de speler.